Achlum

In het midden van 1500 waren de bewoners op de sate Gelterp Hessel Pieterzoon en Meynu Epesdochter. Zij maakten de troebelen en kleine oorlogen mee die toen speelden, maar vooral de grote stormramp van 1570 de St. Elisabethvloed, die tenslotte de stoot gaf tot een betere bedijking van het vaste land door Gaspar de Robles in 1574. Het land had blijkbaar ook te Gelterp onder water gestaan, want de grond was verzilt en bracht geen vruchten voort. De landeigenaren van deze boerderij Syuert Beyma en Joest Peters-dochter scholden de pachter het grootste van de pacht van de laatste 3 jaren kwijt. Haar het verlies aan vee en de  schade aan het huis, hooiberg en werktuigen moest de pachter zelf dragen. Hessel Pieterszoon overleed spoedig daarna en één van zijn broers Botte Pieters te Oosterend werd voogd over zijn zoon Pieter Hesselzoon. Er werd een boedelscheiding gemaakt tussen moeder en zoon, waarbij de zoon werd bijgestaan door haar zwager Jelle Claeszoon en zij door haar broer Rienck Epeszoon.

De moeder Meynu mocht de inboedel houden en het vee, maar bleef haar zoon Pieter een bedrag schuldig van 1208 goudguldens, 7 stuivers en 8 penningen, terwijl ieder de helft van de schulden van het sterfhuis moest betalen.

Meynu hertrouwde met Harmen Claeszoon, weduwnaar van Marie Pietersdochter die een kind had uit zijn eerste huwelijk.

Maar ook.dit huwelijk duurde niet lang doordat Meynu kwam te overlijden. Nu moesten Pieter Hessels en zijn pleegvader de boedel scheiden. Daarbij bleek tevens dat moèder Epesdochter, behalve aan haar eigen zoon, aan anderen die haar na lagen, dacht want haar broer Rienck Epeszoon kreeg 25 goudguldens, haar tweede echtgenoot het vruchtgebruik van 75 goudguldens. Het weeskind erfde 6 pondemaat land te Achlum op Gelterp en 1 ½  pondemaat in 4 ½  ponde­maat te Arum. In april 1592 en mei 1596 gaven curatoren afrekening over het beheer van het vermogen van de moeder.

In 1714 woonde er op de boerderij Anne Siercks, die door de veepest al zijn vee was kwijt geraakt. Hij gaf het blijkbaar niet op want 4 jaar later huurde hij de 28 pondemaat van de kerkboerderij no. 25 aan de overkant van de Bolswardervaart erbij. Later was de eigenaar professor Nicolaas Ypey die leefde van 1714 tot 1785. Deze hooggeleerde heer doceerde wis- en natuurkunde te Franeker en was een goede bekende van Eise Eisinga, die hij de beginselen van de wis- en natuurkunde heeft bijgebracht. Er wordt verteld dat Eise Eisinga’s berekeningen op een bepaald moment niet klopten. Het bleek dat bekenden geldstukken onder de tafelpoten hadden gelegd, waardoor zijn systeem niet meer klopte.

Prof. Ypey heeft zich toen beijverd de foute berekeningen naar buiten te verklaren maar of hij de hand ook in het gebeurde heeft gehad, vertelt de geschiedschrijver niet.

Behalve Klaas Kunst behoorde de hengstehouder Klaas Ymtes tot de bekende vrienden van prof. Ypey.

De boerderij stond in 1818 op naam van de weduwe Maria Elisabeth Ypey.

Stemkohier 1698 Achlum (Franekeradeel)
Stem nr. 26, aantal stemmen: 1

Zakelijk gerechtigden:
Oud-burgemeester dr. Theodorus Arent (AREND), eigenaar voor
     1/2; gereformeerd
Ate Johannes, eigenaar voor 1/2; papist
Age Tjaarts (TJEERDS), gebruiker

Bron: Stemkohieren 1698, gedrukt op last van de Staten van
Friesland

Stemkohieren 1698 en 1728

Stemkohier 1728 Achlum (Franekeradeel)
Stem nr. 26, aantal stemmen: 1

Zakelijk gerechtigden:
Tjerk Ates Gelterp, eigenaar
Pieter Jansen (JANS), gebruiker

Bron: Stemkohieren 1728, gedrukt op last van de Staten van
Friesland (Leeuwarden 1730). Orig.: Toegang 5, inv. nr. 3288

^{< Terug naar overzicht Boerderijen}

^{< Terug naar Inhoudsopgave}

^©Klaas van der Pol, Drachten 1987 - VanderVelde.Net