| De
geschiedenis van Achlum |
Boerderij 27, Kerk- en Vicariepleats | |
| Ongeveer een kilometer buiten
de bebouwde kom van het dorp in de Oude Loop, waar zich
een S-bocht in het vaarwater bevindt, en aan de oude
Franekerweg die tot 1856 langs de Loop liep, stond in
vroeger eeuwen een boerderij. Aan de zuidwestzijde
hiervan stond een watermolen. De waterlopen ten behoeve
van het poldergemaal zijn na de tweede wereldoorlog
gedempt. Ongeveer De
huidige pachter van de Van Offenhuysensate Otto Hibma
deelde ons mee dat zij enkele jaren geleden hier bij
drainage van het land op een oude fundering waren
gestoten. Hij wist niet wat hier gestaan had of waar dit
voor had gediend. Mede
aan de hand van het stemregister blijkt dat dit de
fundering is van de vicarieboerderij. In de kerkerekening
staat dat de boerderij in 1797 is verkocht aan Gerben
Tichelaar te Leeuwarden voor de som van f 5265,-.
Hij werd toen bewoond door Tzomme Wijttzes (Bouma). De
vicarieboerderij wordt in de kerkerekening meermalen
genoemd. Daaruit is bijvoorbeeld bekend een huurcontract
van 18 april 1616 van Pijter Martens en enige andere
ingezetene van Achlum die aangegaan waren "met de
gemeen gemeensluyden des dorpes voirs Pyter Martens
huurde 12 pondemaat grasland, nae olde naem ende faem sw
vi vicary toebehorende" waarvoor hij jaarlijks aan
de kerkvoogden als huur zou betalen 52 ˝ goudguldens.
Andere personen kregen samen in huur 7 pondemaat grasland
"In een paruw de vicarie toebehorende met nog
ongeveer 15 pondemaat vicarielanden, doch de schoolmr.
bij provisie tot zynder onderhold gedecerneert". De
huurprijs van deze beide percelen was 87 ˝ goudguldens
door hen "aen de schoolmr. iaerlycx te betaelen". Indien
zij de huur niet promp betaalden, zou het contract
vervallen "in vougen dat alsdan de soeuen pondte aen
de gemeensluyden ende vijfftien aen de schoolmr. zullen
keren". In een inventaris der patroonsgoederen van 't
jaar 1665 worden ook deze landerijen vermeld: in vier
percelen verhuurd "doende elcks jaerlycks op twee
termynene perwijsie aan de schoolmr. oft anderszins aan
de kerckvoogden te huire 21 goltgull, 24 strs, 8 penn of
int geheel 87 goltgull, 14 strs". En
van de inventarisatie van de kerkegoederen van
Franekeradeel in het jaar 1694 door de grietman werden
zij naast de pastorie en kerkegoederen afzonderlijk
opgegeven als "schoolmr opcomsten" . Tijdens de
veepestperioden raakte de kerk financieel achterop.
Tegelijk was de kerk aan een zeer dringende 'opknapbeurt
toe. Na
jaren van overleg werd deze boerderij tenslotte in 1797
verkocht. Maar Ulbe Piers Draisma en Foppe Draisma de
Vries zochten een goede plaats voor het oprichten van een
dakpannenfabriek. Zij
kochten in 1829 6 pondemaat land van deze boerderij met
de cadastrale nummers sec. C. 318 en 319 waar de
dakpannenfabriek op is gebouwd. De overige landerijen
zijn in andere handen overgegaan. De boerderij aan de
Loop is in verval geraakt en is afgebroken nadat er nog
een tuindersgezin in heeft gewoond. |
||
Stemkohieren
1698 en 1728 Stemkohier 1698 Achlum (Franekeradeel) Stem nr. 27, aantal stemmen: 1 Zakelijk gerechtigden: Vicarie van Achlum eigenaar Patroon van Achlum eigenaar Pastorie van Achlum eigenaar Antie (ANTJE) Ibes (IEBES), gebruiker Opm. Tot voor kort ook gebruiker van nr. 28 Bron: Stemkohieren 1698, gedrukt op last van de Staten van Friesland |
||
Stemkohieren
1698 en 1728 Stemkohier 1728 Achlum (Franekeradeel) Stem nr. 27, aantal stemmen: 1 Zakelijk gerechtigden: Vicarie van Achlum, eigenaar Patroon van Achlum, eigenaar Pastorie van Achlum, eigenaar Claas (KLAAS) Dirks, gebruiker Bron: Stemkohieren 1728, gedrukt op last van de Staten van Friesland (Leeuwarden 1730). Orig.: Toegang 5, inv. nr. 3288 |
||
< Terug naar overzicht Boerderijen ©Klaas van der Pol, Drachten 1987 - VanderVelde.Net |
||